ZAMEK CZERWONY KAMIEŃ

Zamek Červený Kameň (pol. „Czerwony Kamień”), położony w zachodniej Słowacji w Małych Karpatach niedaleko miejscowości Častá, jest jednym z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych zamków na terenie kraju. Jego imponująca sylwetka wznosi się na skalistym wzgórzu, otoczona zielenią lasów i winnic, tworząc niepowtarzalny krajobraz będący kwintesencją słowackiego dziedzictwa historycznego i kulturowego. To nie tylko majestatyczna budowla, lecz również miejsce o niezwykle bogatej historii, której korzenie sięgają średniowiecza, a której znaczenie wykracza daleko poza granice regionu.

Pierwotna warownia w tym miejscu powstała już w XIII wieku jako część systemu obronnego granic Królestwa Węgier. Jej budowę przypisuje się potężnemu rodowi hrabiów z rodu Hunt-Poznanów lub panów z Pezinka i Svätého Jura. Strategiczne położenie zamku nie było przypadkowe – górował on nad ważnym szlakiem handlowym prowadzącym z Węgier do Czech i Austrii, co czyniło go niezwykle istotnym punktem zarówno militarnym, jak i gospodarczym.

W XIV i XV wieku Červený Kameň należał do potężnego rodu Stiborów, a następnie do Habsburgów, którzy przekazali go w XVI wieku w ręce jednego z najpotężniejszych rodów finansowych Europy – Fuggerów z Augsburga. To właśnie dzięki nim zamek przeszedł radykalną przemianę i zyskał nową funkcję oraz formę, które przetrwały do dziś.

W latach 30. XVI wieku Fuggerowie zdecydowali się przekształcić dawną średniowieczną twierdzę w nowoczesną fortecę i jednocześnie elegancką rezydencję arystokratyczną. W tym celu zatrudnili włoskich architektów i inżynierów, którzy wznieśli nową budowlę w stylu renesansowym, z potężnymi bastionami i nowatorskim systemem fortyfikacji dostosowanym do obrony przed bronią palną.

Zamek został również wyposażony w niezwykle rozbudowane piwnice i magazyny, które miały służyć jako centrum handlowe i magazyn towarów importowanych przez Fuggerów z całej Europy. Do dziś podziwiać można potężne podziemia – jedne z największych w Europie Środkowej – które stanowią unikatowy przykład renesansowej myśli inżynieryjnej.

W drugiej połowie XVI wieku majątek przejęła węgierska arystokratyczna rodzina Pálffych, która rozbudowała i upiększyła rezydencję, czyniąc z niej luksusową siedzibę rodową. Pálffyowie władali zamkiem przez ponad trzy stulecia, aż do końca II wojny światowej. W tym okresie Červený Kameň stał się jednym z głównych centrów życia kulturalnego i politycznego regionu.

Zamek Červený Kameň jest klasycznym przykładem renesansowej rezydencji obronnej. Jego masywne mury, cztery narożne bastiony i potężne dziedzińce zachwycają monumentalnością, a jednocześnie harmonią proporcji i elegancją detali. Całość otoczona jest malowniczym parkiem i ogrodami, które w XVII i XVIII wieku stały się miejscem spacerów i uroczystości arystokracji.

Wnętrza zamku należą do najcenniejszych zabytków tego typu na Słowacji. Ozdobione bogatymi stiukami, freskami, drewnianymi boazeriami i zabytkowymi meblami prezentują wysoką kulturę artystyczną epoki. Szczególne wrażenie robi Sala Rycerska z portretami przodków rodu Pálffych, biblioteka z cennymi starodrukami oraz Sala Myśliwska z trofeami z różnych zakątków Europy. W pomieszczeniach reprezentacyjnych można również zobaczyć oryginalne włoskie i flamandzkie meble z XVI i XVII wieku, bogate kolekcje porcelany i szkła, a także dzieła sztuki sakralnej.

Choć zamek w renesansie stał się bardziej rezydencją niż twierdzą, jego znaczenie strategiczne nie ustało. Położony w sercu Małych Karpat, stanowił ważny punkt obserwacyjny i obronny. W czasie wojen z Turkami służył jako schronienie dla ludności okolicznych wsi oraz jako magazyn zapasów i broni.

Jego ogromne piwnice pełniły natomiast funkcję centrum handlowego – przechowywano tam towary, takie jak przyprawy, metale szlachetne czy tkaniny, które następnie transportowano do innych części Europy. Dzięki temu Červený Kameň stał się jednym z kluczowych ogniw w sieci kupieckiej Fuggerów i Pálffych.

Po II wojnie światowej zamek został znacjonalizowany i obecnie jest własnością państwa. Znajduje się tu oddział Słowackiego Muzeum Narodowego, a Červený Kameň jest jednym z najczęściej odwiedzanych zamków w kraju. Oprócz stałych wystaw poświęconych historii rodu Pálffych, handlu renesansowego i sztuce użytkowej, w zamku odbywają się liczne wydarzenia kulturalne: koncerty, turnieje rycerskie, jarmarki historyczne i festiwale wina.

Współcześnie zamek stanowi również popularne miejsce kręcenia filmów historycznych i kostiumowych – jego autentyczne wnętrza często odgrywają rolę pałaców cesarskich i królewskich w produkcjach europejskich.

Zamek Červený Kameň to nie tylko wyjątkowy przykład renesansowej architektury obronnej, lecz także fascynujące świadectwo historii handlu, arystokracji i kultury Europy Środkowej. Od średniowiecznej twierdzy na strategicznym szlaku handlowym, przez fortecę Fuggerów i luksusową rezydencję Pálffych, aż po współczesne muzeum – jego dzieje są zwierciadłem historii regionu i całego Królestwa Węgier. Monumentalne mury, bogate wnętrza, rozległe piwnice i niezwykłe położenie w sercu Małych Karpat czynią z Červeného Kamienia jeden z najważniejszych zabytków Słowacji i nieodłączny punkt każdej podróży po środkowoeuropejskim dziedzictwie.

Rużomberok, to miejsce ukryte w pięknej dolinie Žilinský, gdzie historia splata się z malowniczymi krajobrazami, tworząc niepowtarzalny urok. Od zatłoczonych uliczek po dzikie szczyty gór, Rużomberok oferuje bogactwo doświadczeń dla każdego odwiedzającego.

W jego sercu tętni życie historyczne, które oczarowuje swoją różnorodnością architektonicznych detali. Spacerując po brukowanych uliczkach, można podziwiać monumentalne kościoły, jak również eleganckie rezydencje, które przenoszą w inne epoki. Wizyta w muzeum plenerowym w Vlkolíncu to podróż przez czas, gdzie tradycyjne drewniane domy opowiadają historię przeszłości.

Dla miłośników przygód Rużomberok to brama do Parku Narodowego Wielka Fatra, gdzie czekają wyzwania na każdym szlaku. Od urokliwych ścieżek po wymagające podejścia, park nagradza odwiedzających zapierającymi dech widokami na każdym kroku.

Po dniu pełnym wrażeń warto zanurzyć się w lokalnej kuchni, próbując wybornych dań jak bryndzové halušky czy kapustnica, które serwują przytulne restauracje miasta. Aby dopełnić smaku, warto sięgnąć po renomowane słowackie piwo lub lokalny trunek, slivovica.

Pierwsze zapiski o tej miejscowości pochodzą z dalekiej 1233 roku. W 1318 roku magister Donč nadał miastu specjalne przywileje, wzorowane na starych tradycjach Partyzanckiej Lupczy. Potwierdził je również w 1340 roku król Karol Róbert. Miasto miało prawo do eksploatacji złota, srebra oraz rudy miedzi. Od 1376 roku pewne okoliczne osady (takie jak Černová, Biely Potok, Vlkolínec i Ludrová) należały do miasta. W latach 1526-1926 miasto było zwolnione z opłat celnych na terenie całych Węgier i miało uprawnienie do organizowania cotygodniowych targów i jarmarków. Dzięki tym specjalnym przywilejom, a także korzystnej lokalizacji, Rużomberk stał się znanym ośrodkiem na obszarze Liptowa. W XV wieku władza miejska przeszła w ręce Słowaków, co doprowadziło do rozwoju rzemiosła. Później Rużomberk zyskał sławę dzięki produkcji przemysłowej, druciarstwu i flisactwu. Podczas II wojny światowej miasto zostało wyzwolone przez partyzantów, jednak później ponownie znalazło się pod okupacją niemiecką.

W mieście znajduje się zabytkowy klasztor pijarów z lat 1727-1730, który w 1806 roku został rozbudowany o kościół zdobiony malowidłami autorstwa J. Hanulu. Innym ważnym zabytkiem jest gotycki kościół parafialny z XIV wieku, przebudowany w 1585 roku, a następnie odnowiony w XVIII i XX wieku, również zdobiony malowidłami autorstwa J. Hanulu. W kościele znajduje się również gotycka chrzcielnica z początku XVI wieku. Kolejnym historycznym miejscem jest pałac św. Zofii.